Buschauffeur Tanja werd gestalkt, bedreigd en vernederd door een collega, maar werkgever GVB deed vrijwel niets

[u/Chaimasala]

https://www.nrc.nl/nieuws/2025/08/28/buschauffeur-tanja-werd-gestalkt-bedreigd-en-vernederd-door-een-collega-maar-werkgever-gvb-deed-vrijwel-niets-a4904355

„Ik breek je nek”, kreeg buschauffeur Tanja te horen bij de garage. Het is slechts één voorbeeld uit een jaar vol intimidatie door een collega. De rechter oordeelt nu dat werkgever GVB ernstig tekort is geschoten.

Het Amsterdamse vervoerbedrijf GVB moet een voormalig buschauffeur 45.000 euro schadevergoeding betalen wegens „ernstig en verwijtbaar nalatig werkgeverschap”. De vrouw werd een jaar lang op haar werk gestalkt, bedreigd en vernederd door een collega, zonder dat het GVB ingreep. Intern onderzoek bleef uit, leidinggevenden frustreerden recherche-onderzoek naar de stalker en de man is door het GVB nooit op zijn gedrag aangesproken. Volgens de kantonrechter, die de schadevergoeding woensdag toekende, is het GVB als werkgever zo nalatig geweest dat haar arbeidsongeschiktheid en ontslag, begin dit jaar, daar het rechtstreekse gevolg van is.

Voor het GVB is dit een gevoelige uitspraak. Kantonrechters kennen zelden schadevergoedingen toe wegens ernstige nalatigheid. Het procesdossier legt ook bloot hoe het GVB, na NS de grootste openbaar vervoerder van Nederland, omgaat met personeel dat na problemen op het werk getraumatiseerd thuis zit. Vorig jaar zochten tientallen GVB’ers de publiciteit met verhalen over hoe zij na ernstige bedrijfsongevallen nauwelijks opvang of begeleiding krijgen.

Mikpunt van stalking

Tanja is de eerste die nu van de rechter erkenning krijgt voor die bedrijfscultuur. „Ik breek je nek”, kreeg ze toegebeten bij de busgarage van het GVB. „Je kent mijn familie niet, maar denk eraan, jouw familie is niets voor mij.” Bijna een jaar lang was ze in 2017 en 2018 mikpunt van stalking en bedreigingen op de eindhaltes en in de personeelsverblijven. De stalker, zelf ook buschauffeur bij het GVB, achtervolgde haar als ze haar dienst reed tussen Centraal Station en de eindhalte in Amsterdam-West, sneed haar onderweg af of reed zigzaggend voor haar uit en dwong haar, met haar bus vol passagiers, tot gevaarlijke manoeuvres.

Dat stalken begon in augustus 2017, nadat Tanja (achternaam bij de redactie bekend) een kortstondige affaire met die collega had beëindigd. Eerst overlaadde hij haar met cadeautjes, complimenten en veel aandacht. Maar toen ze hem wel erg opdringerig vond en er achter kwam dat hij getrouwd was, verbrak zij de relatie.

Toen begon het gestalk. Als Tanja dienst had, was hij aanwezig, ook als hij zelf geen dienst had. En altijd waren er dreigementen of achtervolgde hij haar, op weg naar Centraal Station, met zijn auto.

Collega’s zagen het, blijkt uit verklaringen in haar ontslagdossier waarover de kantonrechter zich boog, maar durfden meestal niet in te grijpen. Want de chefs deden ook niets. „Ze werd door het GVB aan haar lot overgelaten, kreeg geen enkele ondersteuning”, zou een collega verklaren. „Het was een typische stalker, het ging hem niet om liefde maar om macht”, beschreef een andere collega haar belager.

Het GVB trad nauwelijks op, het werd afgedaan als een privékwestie. Ze mocht na twee keer zelfs de verkeersleiding van het GVB niet meer waarschuwen als hij onderweg die riskante manoeuvres uithaalde.

Maar collega’s zagen iets heel anders. „Hij werd steeds baziger en bezitteriger. Hij probeerde haar te veranderen in een onderdanige vrouw”, zou een collega later verklaren. „Een typisch voorbeeld van een echte stalker met een gekrenkt ego.”

Het GVB deed niets met die verklaringen. „Ze werd te veel beperkt in het doen van meldingen, het GVB heeft de stalker nooit aangesproken op zijn gedrag en ook collega’s die getuige waren, zijn nooit gehoord”, stelde de rechter woensdag in zijn uitspraak vast.

Getraumatiseerd personeel

Tanja zwalkte vanaf 2019 zes jaar lang heen en weer tussen tijdelijke baantjes, reïntegratietrajecten, de ziektewet en pogingen om erkenning te krijgen dat haar arbeidsongeschiktheid het gevolg was van het stalken. Zonder succes. Totdat ze begin dit jaar haar ontslag aanvocht bij de kantonrechter. Pas toen kwam ook de bedrijfscultuur bij GVB aan de orde.

Arbeidsrechtdeskundigen noemen zo’n uitspraak van ernstig verwijtbaar werkgeverschap, pijnlijk. „Dan is de werkgever behoorlijk uit de bocht gevlogen”, zegt Stefan Sagel, hoogleraar arbeidsrecht aan de Universiteit Leiden en advocaat bij De Brauw in Amsterdam. Wie tegen zo’n uitspraak aanloopt, „mag zich ernstig afvragen wat er intern mis is in de organisatie”, zegt arbeidsrechtadvocaat Pascal Kruit.

De lat voor schadevergoedingen vanwege slecht werkgeverschap ligt hoog. Dat bij de modernisering van het ontslagrecht in 2015, de Wet werk en zekerheid, zo afgesproken. Er moet écht sprake zijn van „ernstig verwijtbaar handelen” om schadevergoeding toe te kennen, formuleerde voormalig minister van Sociale Zaken, Lodewijk Asscher (PvdA), dit in debat met de Tweede Kamer.

Kruit heeft voor een publicatie in Tijdschrift Arbeidsrecht in kaart gebracht hoe vaak de kantonrechter zo’n zwaar oordeel heeft geveld sinds 2015. Hij komt op zo’n 4 procent van alle ontslagzaken. „In 2024 ging het daarbij om 37 zaken op een totaal van zo’n duizend zaken bij de kantonrechters waarbij het om contractontbinding en slecht werkgeverschap ging.”

Taakstraf en contactverbod

Dat een werkgever ernstig tekortschiet, is in de praktijk vaak moeilijk aan te tonen. Dat was ook het geval bij Tanja. Vaak zagen collega’s niet wat er onderweg gebeurde. Maar soms wel. Tanja weet nog van de keer dat haar stalker haar bedreigde in het personeelsverblijf en daarbij de glazen afscheiding van de koffieruimte aan diggelen sloeg. Collega’s waren daar getuige van, maar deden er weinig mee. „Ik wilde Tanja niet nog verder in de problemen brengen”, zou een buschauffeur later bij de recherche verklaren.

Er ging ook geen chef met haar mee toen ze aangifte bij de politie wilde doen van de levensgevaarlijke capriolen op de weg. Normaal gesproken gebeurt dat wel, omdat alleen leidinggevenden bij agressie op het werk een beroep op de VPT-code (Veilig Publieke Taak-code) kunnen doen. Dan krijgt zo’n aangifte extra prioriteit.

Het rechercheonderzoek werd zelfs tegengewerkt. Zo duurde het een half jaar voordat de politie de beschikking kreeg over de meldingen bij de verkeersleiding van het roekeloze verkeersgedrag, blijkt uit het procesdossier. „Ze voelde zich door het GVB in de steek gelaten, haar gevoel van onveiligheid werd door de houding van GVB versterkt”, oordeelde de rechter in zijn uitspraak.

Najaar 2019 stopte het stalken, toen de recherche het onderzoek had afgerond. Dat leverde in oktober 2019 bij de politierechter twee maanden cel, een taakstraf én een contactverbod van twee jaar op.

Voor Tanja was dat te laat. Ze leed inmiddels aan een posttraumatisch stresssyndroom, zou de bedrijfsarts in 2019 vaststellen. Ze hervatte haar busdiensten van Centraal Station naar Geuzenveld, maar viel vaak overspannen uit. Ze werd uiteindelijk van de bus gehaald en moest aan de slag als tramconducteur, tegen haar zin en tegen het advies in van de bedrijfsarts. Want ze bleef het stalken en de dreigende sfeer telkens herbeleven, stelde de bedrijfsarts in 2019 opnieuw vast. Het zou psychisch te belastend zijn om als tramconducteur aan de slag gaan.

Het GVB hield voet bij stuk, Tanja viel uit en belandde opnieuw in de ziektewet. Ook daar oordeelde de rechter hard over. Overplaatsing „terwijl bekend was dat ze psychisch kwetsbaar was en er medische bezwaren waren, kan het GVB ernstig verweten worden”.

Vertrouwenspersoon

In de procedure bij de kantonrechter speelde een recente rapportage van een extern vertrouwenspersoon bij het GVB een belangrijke rol. Tanja is niet de enige GVB’er die zich de afgelopen jaren afgedankt voelt. Tientallen collega’s hebben verhalen over een angstcultuur, getreiter en discriminatie op de werkvloer. Over hoe slordig de leiding omgaat met meldingen van ontsporingen, kapotte wissels of defecte remmen. En over hoe getraumatiseerd personeel na ernstige bedrijfsongevallen of ongelukken nauwelijks gehoor vindt en in de steek gelaten wordt.

In de rapportage, vorig jaar oktober verstuurd aan de directie, wordt omschreven hoe GVB’ers na ongevallen onder druk worden gezet om zo snel mogelijk weer aan de slag te gaan. Volgens de medewerkers die de vertrouwensfunctionaris sprak, wordt elk causaal verband tussen bedrijfsongevallen en een ziektemelding stelselmatig ontkend. Ook ontbreekt het leidinggevenden aan deskundigheid en professionaliteit om met getraumatiseerd personeel om te gaan, vertelden ze. „Het GVB treedt hard op tegen uitgevallen medewerkers en bejegent ze met wantrouwen”, parafraseerde de advocaat van Tanja, Frank Boelhouwer, de bevindingen van die vertrouwenspersoon. „Zo heeft Tanja dat ook beleefd.”

Het GVB zegt in een reactie, het vonnis te bestuderen. „Zolang hoger beroep nog openstaat, doen wij geen inhoudelijke uitspraken over deze zaak”, aldus een woordvoerder.

https://archive.vn/PZO4d

[u/Tango_Owl]

Collega's die van alles zien en er ook niks mee doen/durven doen. Bij de GVB is er duidelijk heel veel mis gegaan. Maar dit past precies binnen het bredere probleem van femicide waar nu eindelijk aandacht voor is.

Deze man dacht recht op haar te hebben en niemand behalve zijzelf zag het echte gevaar. Want regelmatig blijft het niet bij stalken. Deze man deed zijn fysieke bedreiging vooral in het verkeer. Dit had dodelijk kunnen aflopen. En voor hetzelfde geld had hij haar wel eens alleen getroffen en had hij haar alsnog vermoord.

Dit zijn de patronen in de maatschappij waar wij als vrouwen verandering in willen zien. Omdat we het anders niet overleven.

En in dit geval natuurlijk ook F het GVB voor het zijn van zo'n gevaarlijke werkgever.

[u/Ubizwa → u/Tango_Owl]

Collega's die van alles zien en er ook niks mee doen/durven doen.

Dit zit veel dieper in de samenleving. Al op scholen, maar ook bij sommige werksituaties op kantoren, is het heel normaal voor omstanders om als je iemand ziet die geestelijk of fysiek mishandeld wordt, bijvoorbeeld door vergaand treiteren, roddelen, fysieke aanvallen, niet serieus wordt genomen. Omstanders doen of mee, of doen niks zoals hier omdat ze bang zijn dat het hen ook overkomt.

Docenten en sommige werkgevers zijn soms ook incompetent in het aanpakken van het probleem en kan het niks schelen wat er met de mensen gebeurt (er zijn uitzonderingen).

Met betrekking tot femicide denk ik dat het een van de uitwassen hiervan is, als een kind leert dat er geen consequenties vast zitten aan misdragingen dan leert het gewoon ook gedrag dat in de ultieme fase hiertoe kan leiden omdat je als docent het kind aanleert dat er geen consequenties aan gewelddadig gedrag zitten. Ook bij sommige werksituaties heb je werknemers waarbij dit soort problemen gebagetaliseerd worden.

Femicide, geweld op straat, mishandeling, criminaliteit, het zijn gevolgen van wat in kinderjaren geleerd wordt terwijl andere mensen erdoor met PTSS komen te zitten.

[u/purplesummer → u/Tango_Owl]

Die ene collega die zei 'ik wilde Tanja niet in de problemen brengen' heeft heel goed gezien wat er aan de hand was. Heel vaak in dit soort zaken wordt de melder/slachtoffer bestraft en niet de dader, want het probleem is sneller en intern opgelost als de melder zijn/haar mond houdt dan dat er politie bij moet komen of iemand bestraft moet worden. Volgens mij gebeurt dit echt vaker, mensen denken liever dat een slachtoffer zeurt dan dat ze een conflict aangaan met een dader.